Centraal Europa: Welk land gebruikt de euro niet en waarom?

Als de op één na meest verhandelde valuta op de valutamarkt en de op één na meest aangehouden reservevaluta na de US dollar, speelt de euro een belangrijke rol in de internationale handel. En hoewel de gemeenschappelijke munt door 19 landen wordt gedeeld en de onderlinge handel en investeringen vergemakkelijkt, hebben sommige landen in Midden-Europa de gemeenschappelijke munt nog niet ingevoerd. Naast het bijdragen tot  het brengen van diversiteit op de valutamarkt, vragen we ons misschien af waarom ze de euro niet gebruiken Laten we dit eens van naderbij bekijken: Bulgarije, de Tsjechische Republiek, Hongarije, Polen en Roemenië.

De Bulgaarse lev (BGN)

Hoewel Bulgarije sinds zijn toetreding tot de Europese Unie in 2007 heeft verklaard vastbesloten te zijn om aan de convergentiecriteria te voldoen en de euro in te voeren, gebruikt het momenteel nog steeds zijn eigen munteenheid, de lev (BGN). Dit kan echter binnenkort veranderen.

Tijd in de wachtkamer

Samen met Kroatië is Bulgarije toegetreden tot het Wisselkoersmechanisme II, de zogenoemde "wachtkamer" voor de invoering van de euro, in 2020. Zijn munt is gekoppeld aan een spilkoers van EUR/BGN 1,95583 ten opzichte van de euro en de ECB zal de bewegingen van de munt in de komende jaren nauwlettend volgen. Als alles volgens plan verloopt, kan Bulgarije al in 2023 toetreden. Dat zou de eerste uitbreiding van de eurozone zijn sinds 2015, toen Litouwen als 19^e land de euro invoerde.

De financiële crisis van Bulgarije in 1997

Na de val van het communisme heerste er in Bulgarije financiële onrust, die leidde tot een periode van hyperinflatie. Na verschillende mislukte stabilisatiepogingen voerde de regering in 1997 een currency board in, waarbij de waarde van de nationale munt werd gekoppeld aan de Duitse mark en de Bulgaarse valuta's in omloop door de Bulgaarse Nationale Bank werden gedekt. De currency board is nog steeds van kracht en met de invoering van de euro werd de lev aan de euro gekoppeld tegen de wisselkoers van de Duitse mark ten opzichte van de euro toen Duitsland in 1999 de eenheidsmunt invoerde. Met andere woorden, de Bulgaarse munt is de afgelopen 22 jaar de facto gebonden geweest aan het monetaire beleid en de rentebeslissingen van de Europese Centrale Bank.

Net als andere landen in de regio heeft Tsjechië in korte tijd veel economische en geopolitieke veranderingen doorgemaakt. De huidige munteenheid, de koruna, werd ingevoerd in 1993 en ontleent zijn naam aan de munteenheid die in 1892 was ingevoerd en tot de ontbinding van het Oostenrijks-Hongaarse keizerrijk in 1918 werd gebruikt.

Sterk blijven ondanks de uitdagingen

Onder het Oostenrijks-Hongaarse keizerrijk vormden de Tsjechische gebieden de kern van de economische en industriële groei en produceerden zij de meeste industriële goederen in het rijk. De regio bleef een aanzienlijke welvaart kennen na de eerste wereldoorlog toen haar munt zelfs als de meest stabiele van Europa werd beschouwd. De bezetting van het land, door Duitsland al in 1938 en de daaropvolgende onderwerping door de Sovjet-Unie, waren nadelig voor de plaatselijke economie, die een relatieve achteruitgang doormaakte.

Sinds de onafhankelijkheid van het communistische blok hebben liberalisering en gezond economisch beheer geleid tot een stabiele wisselkoers, lage werkloosheid, lage buitenlandse schuld en een verschuiving van de export van het voormalige Sovjetblok naar westerse landen, met Duitsland aan de top. Na de ontbinding in 1993 van Tsjecho-Slowakije in twee onafhankelijke landen, Tsjechië en Slowakije, werd de Tsjechische kroon in 1995 volledig convertibel. Door een strikt begrotingsbeleid te voeren, voor een stabiele banksector te zorgen en een voorzichtige houding aan te nemen, was Tsjechië het eerste postcommunistische land dat van een internationale kredietinstelling een kredietbeoordeling kreeg.

Soevereiniteit komt eerst

Net als in de buurlanden Hongarije en Polen is de algemene stemming onder de bevolking van de Tsjechische Republiek tegen de omwisseling van de plaatselijke munt in de euro. Volgens een opiniepeiling uit 2019 is maar liefst 75% van de Tsjechen tegen de invoering van de euro en geeft hij er de voorkeur aan de controle over zijn monetaire beleid te behouden.

De Hongaarse forint (HUF)

In de afgelopen eeuwen heeft Hongarije verschillende munteenheden gehad, waaronder de pengő en de korona. De huidige munteenheid, de forint (HUF), die in 1946 werd ingevoerd, was al van 1754 tot 1892 de munteenheid van het land. Tot 1994 had Hongarije de forint gekoppeld aan een mand van valuta's, waaronder de Amerikaanse dollar en de Duitse mark. Vandaag is het een vrij zwevende munt.

Een stap terug in de tijd

Hongarije mag dan vandaag de dag een achterstand hebben op het internationale toneel, laten we zijn lange geschiedenis en vooral zijn gouden eeuw niet vergeten: het Oostenrijks-Hongaarse keizerrijk. Midden-Europa, dat zich uitstrekt over meer dan duizend kilometer van Tsjechië tot het uiterste puntje van Kroatië en van Oekraïne tot het noorden van Italië, werd gedeeltelijk bestuurd vanuit Boedapest, waardoor de stad een belangrijk economisch centrum werd. In die tijd was het rijk de op twee na grootste fabrikant en exporteur ter wereld, en had het de op drie na grootste machinebouwindustrie. Het rijk werd beschouwd als een pionier op het gebied van wetenschap en technologie, en genereerde veel handel, zowel in het binnenland als internationaal, dankzij zijn uitgestrekte netwerk van spoorwegen.

De ineenstorting van het keizerrijk en van zijn economische en monetaire unie aan het einde van de Eerste Wereldoorlog was een zware slag voor de regio. Toen nieuwe naties werden opgericht, grenzen werden opgeworpen en handelsovereenkomsten uiteenvielen, werd de economische groei van Hongarije dramatisch belemmerd. Maar de geschiedenis heeft de neiging zich te herhalen. Het einde van de tweede wereldoorlog betekende de onderwerping van Hongarije aan de Sovjet-Unie, waardoor het opnieuw, tot op zekere hoogte, met zijn buurlanden werd verenigd.

Als gevolg daarvan heeft de recente geschiedenis van Hongarije een nationaal gevoel van zelfbeschikking versterkt, dat het deelt met andere Midden-Europese landen zoals de Tsjechische Republiek en Polen. Voor sommige Hongaren is het idee om toe te treden tot een economische en monetaire unie en de controle over de staatskas uit handen te geven, een oude wonden openrijten...

Uitvoer bovenal

Het rijke industriële verleden van het land leeft vandaag de dag nog voort en het is nog steeds een van de toonaangevende landen voor het aantrekken van directe buitenlandse investeringen in Centraal-Europa. Zijn exportgerichte economie legt sterk de nadruk op buitenlandse handel en zijn voornaamste handelspartners omvatten alle voormalige Oostenrijks-Hongaarse gebieden.

De Poolse złoty (PNL)

Hoewel Polen in 2004 tot de Europese Unie is toegetreden, maakt het momenteel geen gebruik van de euro, maar van zijn eigen historische munteenheid, de złoty (PNL). De Poolse munt zoals we die vandaag kennen, ontstond in 1995 onder het postcommunistische regime met als doel de economie van het land een impuls te geven. De munt werd converteerbaar op de internationale markten en de regering koppelde de złoty aan de euro voordat zij de munt uiteindelijk in 2000 vrij liet zweven.

Een economisch succesverhaal

De economie van Polen is aantoonbaar een succesverhaal. Sinds het land uit het communistische blok is gestapt, groeit de economie elk jaar gestaag en is het bbp sinds 1990 verzevenvoudigd. Zelfs de economische terugval van 2008 heeft de groei niet noemenswaardig afgeremd. Met de val van het communistische regime heeft Polen zijn economische strategie drastisch verlegd naar het Westen. Vandaag gaat meer dan 70% van zijn uitvoer naar Europese landen, en 30% alleen al naar buurland Duitsland, zijn belangrijkste handelspartner.

Als de Poolse economie sinds de onafhankelijkheid van het communistische blokgestaag is verbeterd en als het grootste deel van de handel met Europese landen plaatsvindt, waarom is Polen dan nog niet toegetreden tot de euro?

En toen was er de crisis

Aanvankelijk was het de bedoeling al in 2012 toe te treden tot de eurozone. Het land wist niet dat de financiële crisis van 2008 eraan zat te komen. Uit economische statistieken blijkt dat de devaluatie van de zwevende munt Poolse producten tijdens de crisis concurrerender heeft gemaakt voor buitenlandse kopers. Gezien de situatie heeft de regering besloten de toetredingsonderhandelingen uit te stellen totdat de wereldwijde crisis is afgenomen. Sindsdien hebben politieke verschuivingen in het land Polen echter weggetrokken van een consensus over deze kwestie.

De Roemeense leu (RON)

Roemenië is in 2007 tot de EU toegetreden, samen met buurland Bulgarije. Maar net als Bulgarije gebruikt Roemenië momenteel nog zijn nationale munt, de leu (RON). Roemenië werkt momenteel aan het voldoen aan de convergentiecriteria en streeft ernaar de euro tegen het einde van het decennium in te voeren.

In de periode dat het deel uitmaakte van het Oostblok kende Roemenië een snelle industrialisatie, maar het einde van de communistische periode leidde tot een scherpe economische neergang en een hoge inflatie. Privatisering en strenge bezuinigingsmaatregelen hielpen de munt te stabiliseren. Vandaag de dag speelt de binnenlandse vraag een belangrijke rol in de economie. De directe buitenlandse investeringen, die boven het EU-gemiddelde liggen omdat Roemenië wordt beschouwd als een land met een aanzienlijk economisch potentieel, hebben ook een belangrijke invloed op de economie van het land.

De toetreding van het land tot de Europese Unie en het Schengengebied heeft een belangrijke rol gespeeld bij de ontwikkeling en vergemakkelijking van zijn handel op Europees niveau. De Frans-Roemeense economische betrekkingen zijn bijzonder goed en de handel tussen de landen is evenwichtig. Frankrijk en EU-collega's Duitsland, Italië en Hongarije behoren tot de belangrijkste handelspartners van Roemenië.

Een onwaarschijnlijke investeringsbestemming

Enkele van de erfenissen uit de Sovjetperiode zijn een sterke telecommunicatie-infrastructuur en een tendens naar een onderwijssysteem dat zich richt op wetenschap, technologie, engineering en wiskunde. De technologie-industrie heeft dan ook sterk van deze voordelen geprofiteerd en is momenteel booming. Tot de IT-gerelateerde expertisegebieden van het bedrijf behoren cyberbeveiliging, bedrijfssoftware en fintech. De groeiende binnenlandse markt, de jonge en diverse beroepsbevolking en het EU-lidmaatschap van Roemenië maken het land tot een veelbelovende bestemming voor tech-investeerders.

De dynamiek van de regio aangrijpen

Sommige van deze Midden-Europese landen hebben er misschien wat lang over gedaan om voet aan de grond te krijgen, maar zij zijn hun achterstand nu snel aan het inlopen. De economisch dynamische regio trekt bedrijven uit de landen van de eurozone en daarbuiten aan die op zoek zijn naar een plaatselijke vestiging. In dit verband verschaft onze checklist over hoe met succes een bedrijf internationaal uit te breiden inzicht in hoe u de kwestie het best aanpakt.

De valutamarkt aan de westkant van het oude continent is tot bedaren gekomen sinds de invoering van de euro, maar Centraal-Europa is een aantrekkelijke bestemming voor veel expanderende bedrijven. De lokale teams van iBanFirst, die aanwezig zijn in Hongarije, Bulgarije en Roemenië, kunnen hun expertise ter beschikking stellen over hoe betalingen in verschillende valuta's en import-exporttransacties het best kunnen worden geoptimaliseerd.

Of het nu gaat om de zeer complexe economie van Tsjechië, de bloeiende IT-sector van Roemenië, de exportgerichte economie van Hongarije, Polen en zijn snel groeiende binnenlandse markt of de open en stabiele economie van Bulgarije, onze deskundigen zijn er om u zo goed mogelijk te begeleiden bij uw zakelijke kansen.