Gezien het succes van de Israëlische vaccinatiecampagne zal de economie van het land zich waarschijnlijk sneller herstellen dan van de meeste landen uit de eurozone. Kan deze situatie leiden tot een buitensporige appreciatie van de sjekel? Laten we eens kijken naar de recente ontwikkelingen van het valutapaar EUR/ILS na de Israëlische parlementsverkiezingen.
Om inzicht te krijgen in de ontwikkeling van het valutapaar euro/sjekel (EUR/ILS) moeten we kijken naar de cyclus ervan. Sinds het historische hoogtepunt van het paar van 5,95 - vlak voor het uitbreken van de financiële crisis in 2007 - is het in een langdurige neerwaartse cyclus terechtgekomen. Deze trend werd bevestigd door de Covid-19-crisis. In een jaar tijd heeft de EUR/ILS bijna 2,5% verloren en schommelt het paar nu rond de 3,90. Over een periode van drie jaar is de daling nog groter, namelijk ongeveer 8% en over een periode van vijf jaar bijna 10%.
Sinds het begin van de huidige crisis heeft de Israëlische centrale bank een reeks maatregelen genomen die er onder meer op gericht zijn om de wisselkoers van de sjekel ten opzichte van de euro en de Amerikaanse dollar te verlagen. Deze maatregelen omvatten de verlaging van de belangrijkste beleidsrente tot een historisch dieptepunt van 0,1% en de lancering van een programma voor de aankoop van activa (of QE, voor Quantitative Easing), de belangrijkste vernieuwing van het monetaire beleid als gevolg van de crisis.
Net zoals een tiental opkomende economieën heeft Israël gekozen voor deze onconventionele maatregel, die tot voor kort slechts tot het monetaire instrumentarium van enkele ontwikkelde economieën behoorde. Oorspronkelijk beschikte het Israëlische programma voor de aankoop van activa over een budget van 50 miljard sjekel, dat de afgelopen maanden uitgebreid werd (+35 miljard sjekel in oktober 2020).
Bijkomende maatregelen
La littérature économique montre que ce type de mesure non conventionnelle conduit à une baisse du taux de change. Le QE américain lancé dès le début de la crise financière en 2008 faisait partie des moteurs de la relance de l’activité en induisant une baisse du dollar. Toutefois, le QE a une efficacité bien moindre dans un environnement économique où de nombreux acteurs utilisent ce levier. À ce jour, plus d’une vingtaine d’économies, notamment les principales, sont engagées dans ce type de politique monétaire.
C’est pourquoi, en parallèle, la Banque d’Israël a continué ses interventions directes sur les changes. Selon les dernières données officielles, elle a racheté près de 11,7 milliards de dollars (environ 9,9 milliards d’euros) de devises sur les mois de janvier et février afin de freiner l’appréciation du shekel sur le marché des changes. Cela représente 40 % de l’enveloppe totale de 30 milliards de dollars que la banque centrale du pays envisageait de consacrer à cet objectif pour l’ensemble de l’année 2021. Il semble donc évident que l’enveloppe dévoilée ne sera pas suffisante et que la banque centrale sera contrainte d’acheter bien plus de 30 milliards de dollars de devises étrangères cette année. En effet, tous les indicateurs sont au vert pour une poursuite de la hausse de la monnaie israélienne à moyen terme.Uit de economische literatuur blijkt dat dit soort onconventionele maatregelen tot een daling van de wisselkoers leidt. De Amerikaanse QE die aan het begin van de financiële crisis van 2008 werd ingezet, behoorde tot de drijvende kracht achter het economische herstel, omdat hierdoor een daling van de dollar werd veroorzaakt. De QE is echter veel minder doeltreffend in een economische omgeving waarin veel spelers deze hefboom gebruiken. Tot dusver hebben meer dan 20 economieën, waaronder de belangrijkste, een dergelijk monetair beleid gevoerd.
Om deze reden heeft de Bank van Israël tegelijkertijd haar directe interventies op de deviezenmarkt voortgezet. Volgens de laatste officiële gegevens kocht de Bank van Israël in januari en februari bijna 11,7 miljard dollar (ongeveer 9,9 miljard euro) aan vreemde valuta om de appreciatie van de sjekel op de wisselmarkt te temperen. Dit vertegenwoordigt 40% van het totale budget van 30 miljard dollar, dat de centrale bank van het land voor het hele jaar 2021 hieraan wilde besteden. Het lijkt dus duidelijk dat dit budget onvoldoende zal zijn en dat de centrale bank dit jaar gedwongen zal zijn om veel meer dan 30 miljard dollar aan vreemde valuta te kopen. Alle indicatoren staan immers op groen voor een voortzetting van de stijging van de Israëlische munt op middellange termijn. Wij noteren vier factoren die verantwoordelijk zijn voor een verhoging van de sjekel dit jaar:
Drie bullish factoren voor de sjekel in 2021 :
- Het grote overschot in de balans van Israël
Dit cijfer bereikte in 2020 een recordniveau van 20 miljard dollar (ongeveer 16,9 miljard euro), wat de wisselkoers van de sjekel structureel ondersteunt.
- Inkomsten uit de export van aardgas
- Het uitstekende beheer van de vaccinatiecampagne
Dankzij deze campagne is de economie in het land weer bijna volledig opgang gekomen, terwijl Europa zich geleidelijk aan weer afsluit om het hoofd te bieden aan de derde golf van het virus. In Israël is de vaccinatiecampagne op 19 december begonnen. Op 25 maart 2021 kwam het totaal aantal toegediende vaccinaties per 100 mensen uit op 114, het hoogste percentage ter wereld. In vergelijking met de piek medio januari is het dagelijks aantal sterfgevallen met 85% gedaald en is het dagelijks aantal zieken in kritische toestand met 72% gedaald. Het dagelijkse volume gemelde Covid-19-gevallen daalde met 86%. Gezien het huidige vaccinatietempo zal Israël binnen enkele weken tussen 70% en 75% van haar bevolking (9 miljoen mensen) hebben gevaccineerd. - Het grote contrast met de eurozone komt tot uiting in groeipunten
Verwacht wordt dat de economische opleving van Israël dit jaar ongeveer 7,5% zal zijn, tegen 4,1% in de eurozone (volgens de meest optimistische prognoses). Hierdoor zal het overschot op de betalingsbalans van Israël waarschijnlijk toenemen, wat de sjekel verder zal ondersteunen.
Na de vierde parlementsverkiezingen in twee jaar, worden de onderhandelingen over de vorming van een regering in Israël voortgezet. Deze politieke beroering mag echter geen onderscheidende factor zijn voor het valutapaar EUR/ILS.
Het paar reageert namelijk vrij weinig op de relatief frequente onrust in de Israëlische politiek. Bovendien zijn de zorgen over een ommekeer in het monetaire beleid (een mogelijke renteverhoging om de stijgende inflatie aan te pakken) ongegrond. De gouverneur van de Bank van Israël heeft dit scenario enkele weken geleden duidelijk uitgesloten door te bevestigen dat het monetaire beleid dezelfde koers zal aanhouden. In deze omstandigheden lijkt het erop dat het valutapaar EUR/ILS zal blijven dalen. In eerste instantie naar het niveau van 3,78, dat overeenkomt met het laagste niveau over drie maanden, en vervolgen naar de drempel van 3,69, een waarde die de afgelopen tien jaar bijna onhaalbaar was.
