Kent u de termen “zwevend wisselkoersstelsel” en “vast wisselkoersstelsel” maar weet u niet precies wat het verschil is? Wij leggen uit hoe deze twee uiterst belangrijke systemen voor de valutamarkten ineen zitten.
Een “wisselkoersstelsel” wordt doorgaans gedefinieerd als een reeks regels waarmee een of meerdere landen de wisselkoers van hun munt ten opzichte van andere munten bepalen.
In het merendeel van de ontwikkelde landen zijn de valuta’s niet meer aan elkaar gekoppeld in vaste wisselkoersstelsel zoals dat vroeger het geval was. Het zwevende (of flexibele) wisselkoersstelsel is tegenwoordig het meest gebruikte.
Er bestaan hoofdzakelijk twee soorten wisselkoersstelsels:
Dit stelsel streeft geen doelwisselkoers na. De koers van de munt in kwestie evolueert naargelang vraag en aanbod op de deviezenmarkt.
Dit is een stelsel waarbij de waarde van de munt in kwestie wordt gekoppeld aan een referentiewaarde (een valuta of een mand van valuta’s). Enige schommeling binnen een strikt vastgelegde marge rond deze standaardwaarde is echter toegestaan.
De monetaire autoriteiten van een land of van een monetaire regio leggen de wisselkoers vast afhankelijk van hun eigen doelstellingen en hun positionering op internationaal vlak.
Hoewel tegenwoordig over het algemeen het zwevende (of flexibele) wisselkoersstelsel wordt gebruikt, kunnen sommige andere stelsels zoals dat van China een invloed hebben op de internationale wisselkoersen.
Laten we dieper ingaan op verschillende stelsels.
Sinds de opeenvolgende economische crisissen van de jaren 70 is de strikte controle van de wisselkoersen minder belangrijk geworden voor ontwikkelde economieën. Het vroegere vaste wisselkoersstelsel was namelijk niet meer verenigbaar met de realiteit van de steeds volatielere wereldeconomie. Sindsdien is overal het zwevende (of flexibele) wisselkoersstelsel ingevoerd.
Een zwevend (of flexibel) wisselkoersstelsel wordt geregeld door vraag en aanbod op de geldmarkten.
De belangrijkste internationale munten (samen de deviezen van de G3 genoemd) zijn op dit model gebaseerd. De wisselkoersen van de Amerikaanse dollar (USD), de euro (EUR) of de Japanse yen (JPY) bijvoorbeeld evolueren vrij volgens de schommelingen op de markt.
In haar zuiverste vorm hangt de evenwichtskoers, m.a.w. de waarde van de respectievelijke deviezen, volledig af van de bewegingen op de markt. Er bestaan echter ook andere zwevende stelsels, de zogenaamde “beheerste” stelsel, zoals dat van China.
Bij dit stelsel komt de centrale bank regelmatig tussen, door aan gespecialiseerde agenten op de valutamarkt de gewenste wisselkoers door te geven zodat ze overeenkomstig kunnen optreden. Zo kan de evolutie van de markt worden geregeld en kan de wisselkoers op een doelwaarde worden gehouden.
Het is belangrijk te onthouden dat zelfs in de meeste zuivere zwevende wisselkoersstelsels de centrale banken af en toe tussenkomen, vooral dan in tijden van crisis, om een onder- of overwaardering van de plaatselijke munt te voorkomen en om economische problemen als gevolg van dergelijke evolutie te verhelpen.
| Wist u dit? Het zwevende wisselkoersstelsel van China ligt al enkele jaren onder vuur. Bepaalde concurrerende landen en monetaire regio's vinden dat het beheerste monetaire beleid van de Chinese Volksbank, de centrale bank van China, oneerlijk is want het houdt de koers van de yuan (CNY) onder zijn reële waarde, wat in het voordeel is van de Chinese export. |
Het vaste wisselkoersstelsel, of een stelsel met vaste pariteit, was tussen de jaren 40 en de jaren 70 van de vorige eeuw erg populair in de ontwikkelde landen.
Volgens dit stelsel wordt de wisselkoers vastgelegd ten opzichte van een standaardwaarde (een valuta of een mandje van valuta's) en dit door de centrale bank die deze munt uitgeeft.
De spilkoers, of vaste pariteit, is de ”referentiewisselkoers” waarrond een bepaalde schommeling is toegestaan. Bij een vast wisselkoersstelsel moet de centrale bank de waarde van de valuta rond de spilkoers houden. Dit gebeurt door de verkoop of aankoop van de valuta op het gepaste moment.
Om de munt te kopen en verkopen dient de centrale bank simpelweg voldoende reserve te bezitten.
| Wist u dit? Naar aanleiding van de Akkoorden van Bretton Woods van 1944 voerden een groot aantal ontwikkelde landen een vast wisselkoersstelsel in. De waarde van hun munt werd bepaald op basis van de koers van het goud of van de Amerikaanse dollar, die toen nog converteerbaar in goud was. De spilkoers was vastgelegd op 1%. Vanaf 1971, nadat de Verenigde Staten had beslist om de dollar te devalueren, was de converteerbaarheid van de dollar in goud niet meer gerechtvaardigd en werden de akkoorden opgeschort. In 1976 wordt na de Akkoorden van Jamaïca een algemeen zwevend wisselkoersstelsel ingevoerd dat wordt geregeld door vraag en aanbod. |
Tegenwoordig houdt het merendeel van de ontwikkelde landen het zwevende (of flexibele) wisselkoersstelsel aan. Volgens dit stelsel kan de wisselkoers zonder beperkingen evolueren volgens vraag en aanbod op de valutamarkt. Er bestaan echter beheerste zwevende wisselkoersstelsels, zoals dat van China, die strikter zijn. Het vaste wisselkoersstelsel is daarentegen erg gereglementeerd. De waarden van de munt is kwestie moet binnen een strikte fluctuatiemarge blijven.
Om de wisselmarkt te begrijpen, is het van cruciaal belang te weten welk wisselkoersstelsel in een land of in een monetaire zone wordt gevolgd. Met een beter inzicht in de verschillende stelsels kunt u zich beter voorbereiden op mogelijke schommelingen in de wisselkoersen en kunt u beter het belang van het gebied en van de valuta's inschatten.