Een rampzalige combinatie van slecht economisch beleid en Covid-19 heeft de Turkse lira in een vrije val gestort. Het land heeft verschillende opties om uit de malaise te komen, maar maakt daar liever geen gebruik van.
Als de spaarrente in Nederland naar 8% stijgt, ontstaat er een stormloop op spaardeposito’s. In Turkije gebeurt nu precies het omgekeerde, terwijl de rente daar bij veel banken zelfs boven de 8% staat. Spaarders parkeren hun geld liever op euro- of dollarrekeningen. Dat is niet vreemd als je bedenkt dat de inflatie in het land is opgelopen tot meer dan 12% en de lira sinds de jaarwisseling met 24% daalde ten opzichte van de euro.
De Turkse economie wordt hard geraakt door de Covid-19 pandemie. De toeristenindustrie – een belangrijke bron van harde valuta’s – ligt bijna volledig stil. Omdat de centrale bank via steunaankopen probeert te voorkomen dat de lira volledig in een vrije val terecht komt, is de bodem van de reservepot aan vreemde valuta’s bijna bereikt. Sterker nog: als de Bank of Turkey geen euro’s en dollars van lokale banken had geleend, zou het land al door die bodem zijn gezakt.
Goed nieuws, slecht nieuws
Het goede nieuws is dat er allerlei manieren zijn om financieel orde op zaken te stellen en de lira te stabiliseren. Het slechte nieuws is dat premier Recep Tayyip Erdoğan er niets voor voelt om van die opties gebruik te maken. Het land kan bij het IMF aankloppen en om steun vragen, maar dat past volgens hem niet bij de status van Turkije. Een verhoging van de rente is een andere manier om ervoor te zorgen dat een munt meer in trek raakt.
Als de rentevergoeding maar hoog genoeg ligt, kiezen vanzelf meer partijen ervoor om hun geld op een lira-rekening te zetten. Een bijkomend voordeel is dat de inflatie beter onder controle komt. Voor Erdoğan is ook een hogere rente echter geen optie. Dat gaat namelijk ten koste van de economische groei, die hij ten koste van alles wil aanwakkeren. Sinds de jaarwisseling is de officiële rente juist in vijf stappen verlaagd van 12% naar 8,25%.
Liever baht dan lira
Het is niet de eerste keer dat de Turkse munt er zwaar van langs krijgt. In 2013 werd het land door een analist van Morgan Stanley bij de zogeheten ‘Fragile Five’ (breekbare vijf) geplaatst: een groep opkomende landen waarvan de economie het meest kwetsbaar was voor grote schokken. Van dit vijftal was Turkije bovendien het enige land dat in 2017 ook een plaats kreeg in een nieuwe versie van de breekbare vijf die marktonderzoeker Standard & Poor’s maakte.
Sinds 2013 is de lira met maar liefst 70% gedaald ten opzichte van de euro. Zelfs als het land erin slaagt om met kunst- en vliegwerk uit de huidige valutacrisis te komen, verandert er niets aan de slechte vooruitzichten voor lange termijn zolang de structurele problemen blijven bestaan. Ondertussen bewijst Thailand dat het ook anders kan. Het land voerde in 2017 de ‘Formidabele Vijf’ van S&P aan: de tegenhanger van de breekbare vijf. Sindsdien is de Thaise baht met ruim 10% gestegen. Het kan dus geen kwaad om je financiële zaken goed op orde te brengen: ook niet in de valutawereld.
Joost Derks is valutaspecialist bij iBanFirst. Hij heeft ruim twintig jaar ervaring in de valutawereld. Deze column geeft zijn persoonlijke mening weer en is niet bedoeld als professioneel (beleggings)advies.